Złote miasto/Szare Miasto: tradycja i polityka w architekturze Jerozolimy

lecture

9.2.2023

Jerozolima – miasto trzech religii, wielu kultur, uchodźców, pielgrzymów, turystów i osadników. W tradycji biblijnej jawi się jako spełnienie obietnicy danej Izraelitom przez Boga, bezpieczna ostoja, miasto pokoju z górującą Świątynią Salomona. Ta legendarna budowla wraz z przyległą do niej zabudową, zniszczona jeszcze w czasach starożytnych, stała się architektoniczną ikoną, wzorcem, który echem pobrzmiewa we współczesnej tkance miasta.

Złoty kamień - typowy dla architektury jerozolimskiej, promowany w XX wieku najpierw przez administrację brytyjską Mandatu Palestyny, potem przez władze państwa Izrael - dziś konkuruje z szarym betonem, z którego wyrasta nowoczesna i majestatyczna zabudowa żydowskich osiedli oraz mur bezpieczeństwa na granicy z Zachodnim Brzegiem. To przenikanie się historycznych, często unikatowych struktur architektonicznych z najnowszymi projektami realizowanymi w Jerozolimie, najlepiej oddaje burzliwą historię miasta, które było wielokrotnie podbijane, niszczone, przebudowywane, dzielone i okupowane.

By przybliżyć charakter zabudowy Jerozolimy na wykładzie zostaną omówione m.in. rezydencje herodiańskie z czasów rzymskich, inwestycje z okresu administracji osmańskiej i brytyjskie, a także kluczowe dla powojennej historii miasta budowle, m.in. Knesset, Instytut Yad Vashem czy nowa Biblioteka Narodowa Izraela. Pojawi się także polski epizod, czyli sylwetki architektów Zvi Heckera i Lva Sterna, których oryginalne projekty zostały zrealizowane m.in. w Jerozolimie.


Dr Magdalena Maciudzińska-Kamczycka – pracuje w Katedrze Historii Sztuki XX wieku w Europie Środkowej i na Emigracji na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. Studia magisterskie i doktoranckie ukończyła w Instytucie Historii Sztuki UAM w Poznaniu. Zajmuje się głównie reprezentacją judaizmu w czasach starożytnych, a także współczesną kulturą wizualną, feminizmem i sztuką kobiet w Izraelu. Autorka monografii „Żydzi i judaizm w zwierciadle sztuki antycznej”, współredaktorka m.in. dwóch tomów ”(Nie)chcianej tożsamości”.