Architektura na głos to wspólny projekt Muzeum Architektury we Wrocławiu oraz Akademickiego Radia Luz 91.6 FM. Przyglądamy się miastom i śledzimy zachodzące w nich zmiany. Rozmawiamy z ekspertami o najważniejszych wydarzeniach, problemach oraz przyszłości architektury. Zastanawiamy się, jak tworzyć dobrą przestrzeń do życia.
Posłuchajcie nas na:
www | ma.wroc.pl | radioluz.pl instagram | @muzeum.architektury | @radio_luz facebook | @MuzeumArchitektury | @radioluz
Podcast #11
Byty (nie)ludzkie w miejskiej mikroskali - rozmowa z prof. Urszulą Zajączkowską
Pszczoły na dachu Urzędu Marszałkowskiego, owce koszące trawę w Gdańsku, kot skulony w ulubionym fotelu. Obecność różnych gatunków w naszej przestrzeni jest oczywista, po choćby chwilowej analizie. Ilość rozwiązań ułatwiających tę koegzystencję, nie tylko na korzyść Homo Sapiens, jest mniejsza. Czy ‘człowiek rozumny’ jest w stanie zbudować prawdziwie egalitarną przestrzeń? Jak to zrobić? Razem z botaniczką, profesor SGGW Urszulą Zajączkowską szukamy odpowiedzi, schodząc z piedestału gatunku nadrzędnego i słuchając naszych wspólnych, wielogatunkowych potrzeb.
Urszula Zajączkowska, profesor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, poetka, botaniczka, artystka wizualna, flecistka. Bada anatomię, kształty roślin, ich ruchy, regenerację oraz biomechanikę. Wiedzę ekspercką w wyjątkowy i czuły sposób łączy ze swoją twórczością.
Podcast #10
Slow dancing in the dark… Czułość języka roślin - rozmowa z Małgorzatą Devosges-Cuber i Michałem Dudą
Język to narzędzie ułatwiające komunikację między istotami. Chociaż laury za ten wynalazek zbiera ludzkość, to tylko za część stworzonych komunikatów odpowiedzialny jest człowiek. Królestwo roślin powoli odkrywa przed nami swoje tajemnice…, a może wyszeptuje? Razem z Małgorzatą Devosges-Cuber oraz Michałem Dudą z Muzeum Architektury we Wrocławiu rozmawiamy o wystawie “Greenhouse silent disco” prezentowanej na 23. Triennale w Mediolanie, która łącząc sztukę i naukę staje się przestrzenią wypełnioną językiem roślin.
Małgorzata Devosges-Cuber oraz Michał Duda związani są z wrocławskim Muzeum Architektury. Są kuratorami wielu wystaw, m.in. Greenhouse Silent Disco, Czasoprzestrzeń Zbioru, czy Terra X. Archiwum Przyszłości, oraz ekspozycji poświęconych wrocławskiej architektce Jadwidze Grabowskiej-Hawrylak, pokazywanych we Wrocławiu, w Nowym Jorku i w Portugalii.
Podcast #9
Emanacje marzeń, czyli dlaczego śnimy o ogródkach działkowych? – rozmowa z architektem Wojciechem Mazanem
Nasze miasta skrywają zielone oazy, które przyciągają mieszkańców szczególnie w czasach letnich upałów. Dla jednych wydają się nieosiągalnym pragnieniem, dla drugich terenem realizacji marzeń o fantazyjnych altanach czy zaczarowanych ogrodach. Razem z Wojciechem Mazanem przyglądamy się terenom ogródków działkowych, nie bojąc się otworzyć bramy RODu. Rozmawiamy o ich historii, problematyce własności, zmianach na przestrzeni lat, przyszłość tych terenów, a przede wszystkim o nieformalnych strukturach, które powstają w tych ogrodach osobliwości.
Wojciech Mazan jest architektem, badaczem, redaktorem. Jego czułe obserwacje architektury prezentuje m.in. “Atlas Altan” dostępny na instagramie @atlasaltan. Ukończył studia w ramach programu MPhil in Architecture and Urban Design: Projective Cities na Architectural Association School of Architecture w Londynie. Studiował również na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej oraz na Rotterdamse Academie van Bouwkunst. Obecnie pracuje jako badacz na Royal College of Art w Londynie i jest członkiem redakcji kwartalnika „RZUT”. Od 2017 roku współtworzy PROLOG, w ramach którego zajmuje się konkursami, przetargami, wystawami i badaniami.
Podcast #8
“Jasna” Alina Ślesińska i jej propozycje dla architektury. Dr Ewa Toniak i Małgorzata Devosges-Cuber
Na przełomie lat 50. i 60. ubiegłego stulecia Alina Ślesińska była prawdziwą gwiazdą polskiej sceny artystycznej. U szczytu popularności stawiana była obok Aliny Szapocznikow i Magdaleny Więcek w gronie najważniejszych polskich rzeźbiarek. Mówiło się wręcz o fenomenie polskiej rzeźby tamtego czasu, która zdominowana została przez kobiety. W 1967 roku, tuż po zakończeniu monograficznej wystawy w Muzeum Architektury we Wrocławiu, Alina Ślesińska niespodziewanie znika z artystycznego świata…
“Propozycje dla architektury” Aliny Ślesińskiej powracają do Muzeum Architektury w 2021 roku za sprawą wystawy “Czasoprzestrzeń zbioru”, prezentującej wybrane dzieła z muzealnej kolekcji sztuki współczesnej. Muzeum organizuje również dedykowany rzeźbiarce wykład i oprowadzanie.
Jakie były dalsze losy artystki? Dlaczego dziś tak mało wiemy o Alinie Ślesińskiej i jej twórczości? Ewa Toniak - historyczka sztuki i dr nauk humanistycznych w dziedzinie literaturoznawstwa, wykładowczyni na Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie, oraz Małgorzata Devosges-Cuber z Muzeum Architektury, kuratorka wystawy “Czasoprzestrzeń zbioru”, przybliżają postać zapomnianej polskiej rzeźbiarki.
Podcast #7
Czy dzieci architektów rysują domy z płaskimi dachami?
Rozmowa z Natalią Paszkowską, architektką i współzałożycielką biura projektowego WWAA, autorką publikacji “Szkoła dobrze zaprojektowana”, i Patrycją Mazurek, edukatorką w Muzeum Architektury we Wrocławiu, współinicjatorką projektu edukacyjnego Laboratorium Architektury, poszerzającego edukację artystyczną najmłodszych o edukację architektoniczną.
Czy dzieci architektów rysują domy z płaskimi dachami? Co widzą dzieci podczas spaceru po mieście? Czemu nie koniecznie lubią chodzić tam, gdzie chcą chodzić dorośli? I wreszcie dlaczego projektowanie przyjazne dzieciom jest tak ważne?
Nasze rozmówczynie odpowiadają na te i mnóstwo innych pytań, jakie stawia im Mikołaj Twardowski. Mówią również o odpowiedzialności architektów, projektantów przestrzeni miejskiej i edukatorów za poziom świadomości i wrażliwości przyszłych pokoleń. Wierzę, że takie działania, których teraz jest sporo na polu edukacji architektonicznej, doprowadzą do tego, że ktoś, kto wymienia sobie okna w mieszkaniu spojrzy, jakiego koloru okna mają sąsiedzi; jak stawia ogrodzenie, to zastanowi się, czy ono jest rzeczywiście potrzebne, a zanim wytnie drzewo to też pomyśli, co to oznacza. Suma tych mikrodecyzji sprawi, że krajobraz zbudowany wokół nas będzie kompletnie innej jakości.
Podcast #6
Znikająca architektura. Warszawa
Doktor Jarosław Trybuś opowiada o warszawskich pawilonach handlowych: Supersamie, Pawilonie Chemii i Emilii.
Warszawa była w dużej mierze zdefiniowana przez architekturę późnego modernizmu i tej architektury właściwie, w tych najlepszych przykładach, już nie ma. To jest ogromna strata dlatego, że straciliśmy ciągłość w widzeniu dziejów architektury, która to ciągłość była w Warszawie zachowana. W tym pędzie, który w ostatnich latach obserwujemy, pędzie do zmian i pędzie inwestycyjnym, zatraciliśmy jedno z ogniw historii miasta i historii architektury. I to bez wątpienia jedno z najistotniejszych. To jest duża strata i ona myślę będzie widoczna jeszcze bardziej z perspektywy czasu - nie tych paru czy dziesięciu lat, ale z perspektywy 20 czy 30 lat. Nagle okaże się, że po prostu jest pustka, że po latach 60. nie zostało nic poza blokami…
Zapraszamy na trzecią część mikrocyklu Znikająca architektura - Warszawa.
Podcast #5
Znikająca architektura. Kraków i Katowice
O dworcu, który właściwie zniknął z dnia na dzień i o hotelu, któremu zniknąć nie pozwolono, opowiadają Tomasz Malkowski i Marta Karpińska.
W 2011 roku dworzec w Katowicach - uznawany za arcydzieło brutalizmu w Polsce - znikł z mapy miasta w przeciągu 21 dni. Jego unikatowa konstrukcja zbudowana z 16 żelbetowych kielichów - dzieło Tygrysów: Wacława Kłyszewskiego, Jerzego Mokrzyńskiego i Eugeniusza Wierzbickiego - została przewrócona i przerobiona na żwirek. W obronę katowickiego dworca przed wyburzeniem zaangażowani byli architekci, ludzie kultury, dziennikarze, publicyści, konserwatorzy zabytków architektury, eksperci. Nie udało się. Dlaczego? - Bo taka była wola polityczna i wola biznesowa - mówi nasz rozmówca, Tomasz Malkowski. Ale podkreśla, że warto było walczyć. - Cały ten ruch wokół dworca to było wielkie przebudzenie. Nagle o architekturze zaczęło się dyskutować, nagle ludzie zrozumieli, że oni też mają wpływ na urbanistykę, na planowanie przestrzenne. (…) Jak mamy świadome społeczeństwo, to nie da ono sobie wcisnąć byle czego…
Witold Cęckiewicz w 1965 roku zaprojektował hotel Cracovia zaliczany – wraz z towarzyszącym mu kinem Kijów – do czołowych osiągnięć polskiej architektury lat 60. Zespół ten stanowi architektoniczny odpowiednik najciekawszych dzieł w polskiej kulturze tego okresu, rozkwitającej na fali odwilżowych przemian i zasilanej prądami kulturowymi z Zachodu, przenikającymi przez nie do końca szczelną “żelazną kurtynę”. W zeszłym roku gmach został uratowany przed zburzeniem przez Muzeum Narodowe w Krakowie, które planuje otworzyć tam galerię wzornictwa i architektury.
Zapraszamy na drugą część mikrocyklu Znikająca architektura - Kraków i Katowice.
Podcast #4
Znikająca architektura. Wrocław - debata: Gabiś, Ilkosz, Smoleński
Kompleks basenów na Stadionie Olimpijskim, rzeźnia przy ulicy Legnickiej, cukrownia na Klecinie, Browar Piastowski, Pałac Hatzfeldów - z pejzażu miasta znikają kolejne, cenne dla historii i tożsamości Wrocławia obiekty. Jak to możliwe? - Ta cała sytuacja jest sumą drobnych zaniechań i drobnych grzechów, a nie jednego wielkiego grzechu - twierdzi architekt Mikołaj Smoleński. Studia konserwatorskie przygotowane przez ekspertów, opinie historyków sztuki i architektów, silny głos mieszkańców - wszystkie te elementy zdają się stać na przegranej pozycji wobec partykularnego interesu deweloperów i inwestorów. Czy na naszych oczach znika dawny, XIX i XX-wieczny Wrocław?
Dr Agata Gabiś, dr hab. Jerzy Ilkosz i architekt Mikołaj Smoleński wspólnie zastanawiają się nad mechanizmami, które decydują o losach zabytków architektury. Przypominają budynki, które bezpowrotnie straciliśmy i zwracają uwagę na te, dla których być może istnieje jeszcze szansa na nowe życie. Wskazują na pozytywne przykłady rewaloryzacji i modernizacji dawnych obiektów.
Zapraszamy na pierwszą część mikrocyklu Znikająca architektura - Wrocław.
Podcast #3
Ech, ten cały postmodernizm! Olga Drenda rozmawia z Wojciechem Jarząbkiem
Znany jest z tego, że nie lubi rozmawiać o swoich projektach… A już na pewno nie o Solpolu! Dla niej zrobił jednak wyjątek. Zapraszamy na rozmowę Olgi Drendy z Wojciechem Jarząbkiem!
Oj, my takich projektów to strasznie nie lubimy… Bo to takie skomplikowane! Jak to jest tak naprawdę z tym postmodernizmem? Lubimy czy tylko tolerujemy? I czy możemy winić architekturę za czasy, w jakich powstała? Pisarka Olga Drenda i architekt Wojciech Jarząbek dyskutują o kontekstach, blaskach i bolączkach polskich Pomników Transformacji.
Podcast #2
Przestrzeń elementarna - oprowadzanie po wystawie: Aleksandra Czupkiewicz i Łukasz Wojciechowski
Co to jest przestrzeń elementarna? Jak z gotowych elementów zbudować wystawę? A jak zbudować architekturę? I czy w muzeum należy bawić się klockami? Zapraszamy do wysłuchania podcastu, w którym Aleksandra Czupkiewicz i Łukasz Wojciechowski zabiorą Was na kuratorski spacer po wystawie “Jan Szpakowicz. Przestrzeń elementarna”.
Podcast #1
PONADCZASOWY JAN SZPAKOWICZ. - rozmowa z Michałem Dudą i Łukaszem Wojciechowskim
Rozmawiamy o postaci i działalności Jana Szpakowicza - fascynującego architekta, który za sprawą wyjątkowego, autorskiego języka projektowania rozszerzał granice architektury, łącząc odległe światy matematyki i sztuki. Dziś jego wielowymiarowa twórczość jest w Polsce niemal zupełnie nieznana… O odkrywaniu życia i dzieła Jana Szpakowicza rozmawiamy z Łukaszem Wojciechowskim, architektem i współkuratorem wystawy “Jan Szpakowicz. Przestrzeń elementarna”, oraz z Michałem Dudą, szefem działu programowego MA.
Podcasty #9-#11: Produkcja, prowadzenie i montaż: Małgorzata Rybak i Dominika Jezierska Lektor: Podcasty zostały nagrane w studiu Radia LUZ.
Podcasty #1-#8: Produkcja i prowadzenie: Mikołaj Twardowski Nagranie i montaż: Jakub Dworzecki Lektorka: Anna Lalka Podcasty zostały nagrane w studiu Radia LUZ.