Hans Poelzig we Wrocławiu: architektura i sztuka

wykład

5.4.2024

Zapraszamy na wykład dr. Jerzego Ilkosza towarzyszący wystawie Gdyby. Niezrealizowane wizje nowoczesnego Wrocławia.

Hans Poelzig – jeden z najważniejszych architektów XX stulecia i teoretyk architektury, pedagog i animator życia artystycznego we Wrocławiu. Od 1900 roku kierował Królewską Szkołą Sztuki i Przemysłu Artystycznego we Wrocławiu, przemianowaną w 1911 roku na Akademię Sztuki i Rzemiosła Artystycznego. W swej działalności pedagogicznej kładł ogromny nacisk na swobodny rozwój zdolności twórczych każdego studenta. W tym celu wprowadził indywidualne kształcenie w warsztatach rzemieślniczych, pod okiem wybranego mistrza. Podczas swych zajęć zachęcał uczniów do projektowania indywidualnych wnętrz, dostosowanych do konkretnego miejsca i za każdym razem innych. Wiele uwagi poświęcał aranżacjom wnętrz mieszkalnych i projektowaniu do nich mebli, pracując nad tymi tematami razem ze studentami.

Hans Poelzig, fabryka Werdermühle we Wrocławiu, elewacja południowa, 1907, zbiory Muzeum Architektury we Wrocławiu

Hans Poelzig urodził się 30 kwietnia 1869 roku w Berlinie. W latach 1879–1888 uczęszczał do gimnazjum Victorii w Poczdamie, w latach 1888–1894 studiował w Wyższej Szkole Technicznej w Charlottenburgu, m.in. u Carla Schäfera, którego studentami byli również Max Berg i Fritz Schumacher. Wiosną 1900 roku Poelzig został nominowany na stanowisko profesora rysunku architektonicznego i stolarstwa artystycznego w Królewskiej Szkole Sztuki i Przemysłu Artystycznego we Wrocławiu. Związany był z kręgiem intelektualistów i artystów skupionych wokół salonu Alberta i Toni Neiserów, w którym spotykali się m. in. Carl i Gerhart Hauptmannowie, Richard Muter, Werner Sombart, Gustav Mahler czy Richard Strauss.

Hans Poelzig, biurowiec u zbiegu ulic Ofiar Oświęcimskich i Łaciarskiej we Wrocławiu, elewacja frontowa (wersja niezrealizowana), 1911, zbiory Muzeum Architektury we Wrocławiu

W naszym mieście animował najważniejsze wydarzenia artystyczne: wspólnie z Maxem Bergiem założył Związek Artystów Śląska (Künstlerbund Schlesien), prowadził prace konserwatorskie, m.in. w gmachu uniwersytetu (1900), w kościele Pokoju w Świdnicy (1901) oraz przy przebudowie ratusza w Lwówku Śląskim (1903–1905). Do jego znaczących projektów we Wrocławiu należą dom wzorcowy na wystawie w 1904 roku, domy czynszowe przy ul. Sudeckiej (1907–1912), projekt fabryki „Werdermühle” (1906–1912), dom własny przy ul. F. Chopina 2 (1905–1906), biurowiec przy ul. Ofiar Oświęcimskich (1909–1912) oraz projekty związane z Wystawą Stulecia – m.in. Pawilon Czterech Kopuł i pergola (1911–1913).

Hans Poelzig, dom własny przy ul. F. Chopina we Wrocławiu, elewacje frontowa, tylna i boczne, 1905, zbiory Muzeum Architektury we Wrocławiu

Hans Poelzig, pawilon Wystawy Historycznej, przekrój poprzeczny i elewacja dziedzińcowa, 1913, zbiory Muzeum Architektury we Wrocławiu